آشنایی با خودروهای هیبریدی
در دنیای امروز با توجه به سختگیری شدید قوانین آلایندگی و افزایش تولید گازهای گلخانه ای، خودروهای هایبرید و الکتریکی روز به روز به تولید بیشتری میرسند و بسیاری از خودروسازان به سوی تولید این نوع از خودروها تمایل پیدا کرده اند. عوامل فراوانی هستند که هنگام خرید یک خودروی الکتریکی باید به آنها توجه کرد مانند راندمان، برد حرکتی، قیمت و ظرفیت حمل سرنشین. اکثر خریداران این خودروها نیز دنبال برد حرکتی بالا هستند تا مجبور نباشند مدام خودروهای خود را شارژ کنند. اگر از دید جنبه های کاربردی به این خودروها نگاه کنیم معمولا نصب مجموعه باتری زیر صندلی عقب باعث می شود فضای پای سرنشینان عقب کاهش یابد یا در بعضی موارد فضای حمل بار نیز تحت تاثیر قرار می گیرد.این مورد نیز بعد از برد حرکتی و راندمان برای خریداران اهمیت ویژه ای دارد و خودروسازان سعی می کنند سایز باتری و محل نصب آن را طوری انتخاب کنند که کمترین اثر منفی را ایجاد کند. خوشبختانه به دلیل گشتاور بالا و منحنی خطی موتورهای الکتریکی، اکثرا خودروهای الکتریکی از نظر شتابگیری مشکلی ندارند و از این نظر بیشتر مشابه خودروهای دیزل هستند که گشتاور بالایی دارند.
انواع دیگری از خودروهای هیبریدی هم وجود دارند که از سوختهای دیگری چون پروپان، هیدروژن یا انرژی خورشیدی بهره می‌برند. نوع تکنولوژی به کار رفته در ساخت این خودروها بستگی به هدف طراحان خودرو دارد؛ این که آیا خودرو هایبریدی برای بهره‌وری بالاتر در مصرف سوخت، قدرت بیشتر، مسافت طولانی‌تر حرکت با یک بار سوخت‌گیری طراحی شده است. این خودروها به خودروهای سبز نیز معروفند.
منابع قدرت خودروهای هیبریدی موارد زیر را شامل می شوند:
- زغال سنگ، چوب یا دیگر سوختهای جامد
- گاز طبیعی مایع یا فشرده
- بنزین یا دیزل
- با استفاده از نیروی انسان مثل پدال یا پارو
- میدانهای الکترومغناطیسی، امواج رادیویی
- باتریهای الکتریکی، خازنها
- الکتریسیته هوایی
- جمع کننده هیدرولیکی
- هیدروژن
- چرخ طیار
- انرژی خورشیدی
- باد
با محبوب‌ترین سیستم‌های هیبریدی موجود در بازار امروزی آشنا می‌شویم:
- هیبریدهای سری
در هیبریدهای سری همانند خودروی فیسکر کارما و یا برخی نسخه‌های ب ام و i3، خودرو به تنهایی توسط الکتریسیته حرکت می‌کند و درحالی‌که شما در حال رانندگی هستید، پیشرانه‌ی احتراق داخلی با شارژ کردن باتری‌ها به محدوده‌ی حرکتی شما اضافه می‌کند.بزرگ‌ترین نقطه‌ضعف این سیستم‌ها هزینه‌ی بالا است. با تکنولوژی زمان کنونی، باتریهای بزرگ‌تر موردنیاز هیبریدهای سری گران‌تر از باتریهای کوچک‌تر سیستم‌های هیبریدی موازی هستند. هزینه‌ی اضافی و پیچیدگی ژنراتور احتراق داخلی می‌تواند این خودروها را حتی گران‌تر از خودروهای الکتریکی خالص کند.
- هیبریدهای موازی
سیستم سینرژی هیبرید تویوتا بی‌شک شناخته‌شده‌ترین مثال سیستم‌های هیبرید موازی است. هوندا Insight نیز دیگر مثال محبوب است. در هر دو مورد خودرو در ابتدا با پیشرانه‌ی احتراق داخلی حرکت می‌کند اما واحد الکتریکی نیز به همین قوای محرکه متصل می‌شود بنابراین می‌تواند قدرت بیشتری را در هنگام شتاب‌گیری‌ها ایجاد کند. به همین دلیل در مصرف سوخت صرفه‌جویی می‌شود.هیبرید موازی می‌تواند به تنهایی با حالت الکتریکی نیز عمل کند اگرچه که معمولاً تنها در سرعت‌های پایین و برای رانندگی در شهر و محدوده‌های بسیار محدود این کار صورت می‌پذیرد. البته اندازه‌ی کوچک باتری‌ها باعث می شود که رسیدن به حداکثر ظرفیت شارژ به سرعت امکان‌پذیر شود و هرگز نگرانی از بابت محدوده‌ی حرکتی وجود نخواهد داشت.حتی اگر شارژ باتری‌ها به‌طور کامل تخلیه شود شما می‌توانید به تنهایی با پیشرانه‌ی احتراق داخلی به رانندگی خود ادامه دهید. این سیستم به همراه هیبریدهای ملایم عموماً به عنوان بهترین گزینه‌های هیبریدی در نظر گرفته می‌شوند. همچنین یادآوری این نکته مهم است که حالت الکتریکی هرچند در شهر از آلودگی جلوگیری می‌کند اما الکتریسیته‌ای که شما استفاده می‌کنید عموماً با سوختن سوخت در پیشرانه تولید می‌شود. معنی سخن این است که رانندگی در حالت فقط الکتریکی در حقیقت راندمان کمتری نسبت به حالت هیبریدی دارد.
- هیبریدهای ملایم
سیستم هیبرید ملایم (Mild) اساساً مشابه سیستم هیبرید موازی است و در آن پیشرانه‌ی الکتریکی در زمان نیاز خودرو به قدرت بیشتر با پیشرانه‌ی احتراق داخلی همکاری می‌کند.به عنوان نتیجه این سیستم عموماً از کوچک‌ترین باتری‌ها استفاده می‌کند و به تنهایی نیز نمی‌تواند با باتری‌ها کار کند. البته شما از مزیت‌های کاهش مصرف سوخت بهره مند می‌شوید و انرژی‌ای که معمولاً در هنگان ترمز گیری هدر می‌رود می‌تواند به الکتریسیته تبدیل شده و در باتری‌ها ذخیره شود و در هنگام نیاز به سیستم رانندگی وارد گردد. درحالی‌که این سیستم به عنوان هیبرید ملایم طبقه‌بندی شده اما این همیشه تعریفی مناسب نیست. فراری لافراری ۹۶۳ اسب بخاری از سیستمی شبیه این سود می‌برد که با نیروی الکتریکی می‌تواند به کارایی بسیار بالایی دست پیدا کند.
- پلاگین هیبریدها
سیستم‌های پلاگین هیبرید یا PHEV تازه‌ترین نوع قوای محرکه هستند و به سرعت محبوبیت خود را افزایش داده‌اند. این سیستم‌ها با اضافه کردن باتریهای بزرگ‌تری که می‌تواند از منبع انرژی خارجی تغذیه شود اساس مفهوم هیبریدهای موازی را به خودروهای تمام الکتریکی نزدیک‌تر کرده‌اند.خودروهای هیبرید موازی به‌طور چشمگیری با آپشن پلاگین هیبریدی سفارش داده می‌شوند بنابراین برای مثال می‌توان جدیدترین نسخه‌ی تویوتا پریوس PHEV را نام برد که ادعا می‌شود در حالت فقط الکتریکی ۴۸ کیلومتر را طی کند. در شرایط رانندگی عادی پریوس هیبرید معمولی شاید تنها ۱.۶ کیلومتر را در حالت تمام الکتریکی و پیش از آنکه پیشرانه وارد مدار شود حرکت نماید.هرچند درحالی‌که خودروهای پلاگین هیبریدی برای رانندگی روزمره بسیار مناسب هستند اما اگر شما معمولا مسافت‌های زیادی را رانندگی می‌کنید، مزیت‌های کاهش مصرف سوخت محدوده‌ی حرکتی ۴۸ کیلومتری می‌تواند با هزینه‌های بیشتر این تکنولوژی خنثی شود. شاید یک خودروی دیزل کم‌مصرف گزینه‌ی بهتری باشد.
معرفی چند خودروی هیبریدی حاضر در ایران
کلیه خودروهای هیبریدی در ایران زیر مجموعه کمپانی تویوتا بوده که سالهاست در تولید خودروهای هیبریدی تجربه داشته است.
تویوتا پریوس
لکسوس NX300H
تویوتا کمری SE
تویوتا کمری XLE
